Op een avond in oktober 2004 kwamen er drie mannen die we nog nooit hadden ontmoet – en die we later ‘de mannen in het zwart’ noemden – naar Cambridge, Massachusetts om mijn vrouw, Zsuzsanna Zsohar, en mij mee uiteten te nemen.

We spraken af in het Charles Hotel, naast de Kennedy School of Government, waar ik college gaf over mensenrechten en internationale politiek. Alfred Apps, een advocaat uit Toronto, leek de leider te zijn. Hij was goed van de tongriem gesneden; er vloog as van zijn sigaret, de wijn in zijn glas verdween in een hoog tempo en hij domineerde het gesprek, Dan Brock was de hoffelijkste van het stel, een welgemanierde Engelssprekende advocaat uit Montreal met een grote praktijk in Toronto. De derde was Ian Davey, een schrijver en filmmaker met diepliggende ogen onder zware wenkbrauwen. Hij was de zoon van ‘de rainmaker’, senator Keith Davey, de man achter menige legendarische landelijke verkiezingsoverwinning voor de Liberal Party. Na een paar drankjes kwam Apps ter zake: zou ik bereid zijn terug te keren naar Canada en me kandidaat te stellen voor de Liberal Party?

De Liberal Party was op dat moment aan de macht in Ottawa, en ik vroeg of de minister-president, Paul Martin, hen had gestuurd. Ze wisselden blikken uit. Het zat iets anders. De mannen in het zwart handelden, zo bleek, op eigen initiatief. Ze wilden een kandidaat van buitenaf aantrekken en hun doel, zo zeiden ze ronduit, was ervoor te zorgen dat ik op een dag minister-president zou zijn. Dan Brock zei dat de partij ‘op de rand van de afgrond stond’. Zonder een nieuwe leider zouden ze de volgende verkiezingen verliezen. Ze zouden een team samenstellen. Jonge mensen zouden zich onder onze banier scharen. Ze zouden een kiesdistrict voor me vinden en me helpen daar bij de volgende verkiezingen, die ergens in de komende twee jaar zouden worden gehouden, te winnen. Zou ik er in ieder geval over nadenken?

Het was een verbijsterend voorstel. Ik had mezelf altijd beschouwd als een Canadees, maar ik had al meer dan dertig jaar niet meer in het land gewoond. Ik was fellow geweest aan King’s College in Cambridge, freelance schrijver in Engeland en was nu hoogleraar op Harvard. Goed, ik had in 1968 meegewerkt aan de campagne van minister-president Pierre Trudeau en ik had mijn hele leven politici bestudeerd, maar waarom zou iemand ervan uitgaan dat ik geschikt was voor de politiek omdat ik erover schreef? Ik was een intellectueel, iemand die leeft voor ideeën, voor de onschuldige en minder onschuldige genoegens van dialoog en discussie. Ik had altijd bewondering gehad voor de intellectuelen die de stap naar de politiek hadden gewaagd – Mario Vargas Llosa in Peru, Václav Havel in Tsjechië, Carlos Fuentes in Mexico – maar ik wist dat velen van hen het niet hadden gered, en bovendien kon ik me niet bepaald met hen meten.

Wat de mannen in het zwart voorstelden, was moeilijk te geloven. Ik had geen idee of ze ook maar iets van wat ze beloofden waar zouden kunnen maken. Toen het etentje voorbij was en zij terugkeerden naar Toronto, zei ik alleen dat ik erover zou nadenken.

Zsuzsanna en ik liepen zwijgend door de duistere herfstnacht naar huis langs de oever van de Charlesrivier. We waren gelukkig samen. Ik had ongelooflijk goede studenten en illustere collega’s en we voelden ons allebei op ons gemak, zo niet thuis, in de Verenigde Staten. Dus wat was het – verlaat patriottisme? Pure ambitie? Een soort lang onderdrukte behoefte aan status? – waardoor ik nu het gevoel kreeg dat ik mijn houvast was verloren? Ik voelde geen lach in me opborrelen. Dat zou wel gemoeten hebben. Het was een bespottelijk idee. Wie dacht ik wel dat ik was?

Vuur en as is het verhaal van waarom ik – kort daarop, en tegen de adviezen van enkele vrienden in – ‘ja’ zei tegen de mannen in het zwart. Het is het verhaal van een brute initiatie, gevolgd door een klim naar de top van de politiek van wat geografisch gezien de grootste democratie ter wereld is. Ik wil uitleggen hoe het mogelijk is dat een in alle andere opzichten verstandig persoon zijn hele leven op zijn kop zette voor een droom, of om het iets minder flatterend te formuleren, waarom iemand als ik zo hopeloos bezweek voor hybris.

Dit zijn eerder analytische memoires dan een poging tot autobiografie. Ik wil mijn eigen verhaal gebruiken om het kaf van het koren te scheiden, om te achterhalen wat politiek tot een roeping maakt, een manier van leven. . Ik heb dat leven ten volste geleefd en ondanks de duistere momenten mis ik het nog steeds. Ik wist hoe het voelde om vierduizend man toe te spreken in een overvolle zaal, en ze even, zo dacht ik althans, in de palm van mijn hand te houden. Ik wist ook hoe het voelde om een vijandige menigte toe te spreken terwijl golven van grimmig wantrouwen van de gezichten afstraalde.

Ik voelde de absolute loyaliteit van de duizenden mensen die zich bij ons aansloten, en ik voelde de steek van verraad van enkele samenzweerders. Op sommige momenten leek het alsof ik de gebeurtenissen vorm gaf en stuurde, op andere momenten keek ik hulpeloos toe terwijl ik mijn greep op wat er gebeurde verloor. Er waren momenten van euforie waarop ik dacht dat ik geweldige dingen voor de mensen zou kunnen doen, en nu leef ik met het treurige besef dat ik nooit iets zal kunnen doen. Kort samengevat, ik leefde het leven. Ik betaalde de prijs voor wat ik leerde. Ik joeg de vlam van de macht na en zag mijn hoop in as veranderen.

As is een bescheiden residu, maar het kan nuttig zijn. Mijn vader en moeder schepten as uit de haard op de rozen die tegen de westelijke muur van ons huis stonden. Mijn ouders zijn sindsdien allang overleden, maar als hun rozen elke zomer weer bloeien, geloof ik graag dat de reden daarvoor is dat ik nog steeds de as van de koude haard op hun wortels schep.

De as van mijn ervaring wordt hopelijk in iemands tuin begraven. Ik hoop dat wat ik van die vijf jaar in de arena heb geleerd diegenen zal aanspreken die ooit een kind waren als ik, dat kleine toespraakjes voor zichzelf gaf terwijl het naar school liep, dat droomde van politieke glorie, en toen het volwassen was zijn jeugddromen verwezenlijkte. Iedereen die van politiek houdt – zoals ik nog steeds doe – wil anderen aanmoedigen voor hun dromen te leven, maar ook om beter voorbereid het slagveld te betreden dan ik. Ik wil dat ze weten – ervaren – hoe het voelt om succesvol te zijn, maar ook hoe het voelt om te falen, zodat ze leren dat ze voor geen van beide bang hoeven te zijn.

Dit boek is een eerbetoon aan de politiek en politici. Na mijn ervaringen had ik hernieuwd respect voor politici als soort, en hernieuwd vertrouwen in het gezond verstand van burgers. Als je dat een vreemde of zelfs onoprechte opmerking vindt van iemand wiens politieke carrière uiteindelijk mislukte, zou ik willen antwoorden dat een slechte afloop bepaalde privileges biedt. Ik heb het recht verworven lovend te zijn over een leven dat niet zo glorierijk afliep.

Er is zoveel mis met de huidige democratische politiek – en ik zal nog vertellen wat ik vind dat er mis is – dat je makkelijk vergeet wat er goed is aan het democratisch ideaal: het doorlopend op de proef gestelde vertrouwen dat gewone mannen en vrouwen in staat zijn de juiste personen te kiezen om in hun naam te regeren, en dat degenen die zij verkiezen rechtvaardig en met medeleven kunnen regeren. De uitdaging van schrijven over democratische politiek is om de realiteit ervan ongenadig weer te geven, zonder het vertrouwen in de achterliggende idealen te verliezen. Dat vertrouwen had ik altijd en dit boek bewijst dat ik het niet ben verloren.

Download het fragment als PDF

'Een openhartige kijk op wat er mis kan gaan in de politiek.' – NRC Handelsblad ****

‘Vuur en as is een geweldig geschreven thriller over een uitzonderlijk stormachtige politieke carrière en biedt originele inzichten. Het is niet moeilijk parallellen met Den Haag te zien.’ – Kustaw Bessems

'Een absolute aanrader voor liefhebbers van politiek. Het is een thriller, waarin de hoofdpersoon perfect beschrijft waarom politiek een roeping is, een manier van leven.' - Felix Rottenberg in Het Parool

‘Zes jaar nadat hij de politieke arena betrad, gaat Ignatieff terug naar zijn bibliotheek, en geeft ons een eerlijk en bijzonder inzichtrijk verslag van zijn avontuur. Vuur en as is een kompas voor de lezer die zijn weg zoekt in het duizelingwekkende politieke doolhof van de grote moderne demo cratieën.’ – Mario Vargas Llosa

‘Er zijn boekenplanken volgeschreven met memoires van succesvolle politici die hun gloriejaren beschrijven. Michael Ignatieff vertelt iets heel anders: een verhaal over zelfontdekking, nederigheid en menselijke contacten. Dit boek beschijft de essentie van politiek, en zou door alle stemmers en hun volksvertegenwoordigers gelezen moeten worden.’ – Anne-Marie Slaughter, Princeton University

'Een fascinerend boek.' – Pieter Jan Hagens in Buitenhof

'Het boek leest als een spannende roman en zet tegelijkertijd aan tot nadenken. Ignatieff spaart zichzelf allerminst over zijn politiek falen. Dat doet hij niet gecalculeerd eerlijk maar oprecht open. Dat maakt dit boek uniek in zijn genre. Ignatieff identificeert interessante misverstanden bij zichzelf. Veelzeggend is de passage waarin hij schrijft dat hij de problemen kent, omdat hij ze heeft bestudeerd: ‘Ik had me nog niet gerealiseerd dat politieke kennis iets heel anders is: een probleem met je hart kennen, niet alleen met je hoofd.’ In het verlengde daarvan stelt hij dat je niet voor ideeën, maar voor mensen de politiek ingaat. Vuur en as is, verkleed in een autobiografisch jasje, vooral een vurige verdediging van onze democratie. Een verplicht boek voor elke politicus die eerlijke politiek nastreeft. En voor ieder ander ook.' - Groenlinksmagazine.nl

'In Vuur en as: Succes en falen in de politiek legt Michael Ignatieff verantwoording af voor zijn eigen fouten – en maakt hij korte metten met de huidige staat van de politiek in Canada en andere westerse landen, die zich volgens hem te weinig leent voor oprecht debat en een uitwisseling van ideeën.Na zijn nederlaag vond Ignatieff troost in de gedachte dat enkele grote politieke denkers uit de geschiedenis ook faalden in de politiek, zoals Machiavelli en Max Weber. Als academicus heeft hij van zijn loopbaan als politicus geleerd, en deelt hij nu de lessen. En als een studie over waar aspirant-politici voor moeten oppassen, een openhartige kijk op wat er mis kan gaan, biedt Vuur en as een vlot en boeiend perspectief.' – NRC Handelsblad ****

Femke Halsema tijdens Literaturfest over Vuur en as

Femke Halsema vertelt bij Literaturfest over Michael Ignatieffs politieke memoires Vuur en as (Fire and Ashes: Succes and Failure in Politics vertaald door Joost Poort).

Bron: Athenaeum.nl

Interview door Liberales met Michael Ignatieff

September 1987. Bijna elke woensdagmiddag, een decennium jaar lang, ontmoette Michael Ignatieff, politiek theoreticus en schrijver, en Sir Isaiah Berlin (1909-1997), ideeënhistoricus, elkaar in The Albany, een chic appartementencomplex (tegenover Hatchards boekenwinkel) in Londen.

Bron: Liberales.be

Groen Links over Vuur en as van Michael Ignatieff

Michael Ignatieff analyseert in Vuur en as zijn gewaagde politieke avontuur dat begint met de belofte van het Canadese premierschap en eindigt in een politiek fiasco. Het boek leest als een spannende roman en zet tegelijkertijd aan tot nadenken. Ignatieff – tussen 2008 en 2011 liberale oppositieleider van Canada – spaart zichzelf allerminst over zijn politiek falen. Dat doet hij niet gecalculeerd eerlijk maar oprecht open. Dat maakt dit boek uniek in zijn genre.

Bron: GroenLinksMagazine.nl

Artikel in Trouw over de benadering van politiek

Nederland kent niet veel mensen die een topfunctie in de wetenschap inruilen voor een plek in de politiek. Natuurlijk, de Eerste Kamer kende en kent nogal wat leden met een respectabele wetenschappelijke carrière, maar - met alle respect - dat zijn niet de politici in de hitte van de strijd.

Bron: Trouw.nl

Artikel over Michael Ignatieff en Frits Bolkenstein

In dit artikel worden parallelen geschetst tussen de politieke carrières van Michael Ignatieff en Frits Bolkenstein.

Bron: Politiek.ThePostOnline.nl

Blogrecensie van Vuur en as

Ignatieff heeft vijf jaar politiek bedreven. Dat moge duidelijk zijn. Charmant en welbespraakt, maar ook zo glad als een aal. Zijn strijd om het leiderschap van Canada heeft hij grandioos verloren. In zijn boek Vuur en as vertelt hij hoe hij als cosmopolitische intellectueel vol ambities het politieke strijdtoneel betrad en werd meegezogen in een wereld vol hypocrysie, vijandigheid en achterkamertjespolitiek. ‘You start with the stupid idea that what you say matters. But politics is not a battle of ideas, but a battle of standing. It’s about who has the right to be heard.’ Deze ‘battle of standing’ zal Ignatieff hopeloos verliezen.

Bron: Sargasso.nl

Interview met Michael Ignatieff in Gesprek op 24

Publicist en politicus Michael Ignatieff was tussen 2008 en 2011 de liberale oppositieleider in het Lagerhuis van Canada. Hij schreef jarenlang boeken en artikelen over mensenrechten en militaire interventies. Hij is in Nederland om de prestigieuze Cleveringa-leerstoel te ontvangen in Leiden en vanwege de vertaling van zijn nieuwste boek: ‘Fire and Ashes: success and failure in politics’.

Bron: HollandDoc.nl

Presentatie Cleveringa-hoogleraar in Mare

‘Het is niet gemakkelijk om van academicus politicus te worden’, weet Canadese historicus Michael Ignatieff. Dinsdag pleit hij in zijn Cleveringa-oratie voor burgermoed. ‘There is no them. Just us.’

Bron: Mareonline.nl

Michael Ignatieff in Buitenhof

De wereldberoemde intellectueel Michael Ignatieff werd in oktober 2004 gevraagd politicus te worden. Niet zomaar politicus maar leider van de Canadese Liberale Partij. Een partij die vele malen de premier van het land leverde. De intellectueel Ignatieff werd als politicus een totale mislukking. Hij schreef daarover een intrigerend boek: Vuur en as. In Buitenhof het relaas van een mislukt avontuur om de machtigste man van Canada te worden.

Bron: VPRO.nl

Bespreking in OBAlive

Michael Grant Ignatieff (1947) is een Canadees publicist en politicus. Tussen 2008 en 2011 was hij de liberale oppositieleider in het Lagerhuis van Canada. 'Vuur en As' vertelt het eerlijke verhaal van zijn avontuur in de politieke arena. Zijn droomcarrière werd niet wat hij ervan verwacht had, hij ging ten onder aan machtsspelletjes en achterkamertjespolitiek.

Bron: OBALive.nl

Artikel in Vrij Nederland over Michael Ignatieff

Michael Ignatieff was dertig jaar een intellectueel in de zijlijn van de politiek, tot hij werd gevraagd de leider te worden van de Liberale Partij in Canada.

Bron: VN.nl